Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η ομάδα της αντιμετωπίζουν ολοένα και αυξανόμενες επικρίσεις σχετικά με την αμφιλεγόμενη συμφωνία δασμών ΕΕ-ΗΠΑ που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο. Ελπίζω να δω παρόμοιες απαιτήσεις λογοδοσίας σχετικά με τη συνενοχή της ΕΕ στις συνεχιζόμενες ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα, τις οποίες πολλοί θεωρούν γενοκτονία. Μια τέτοια αποτίμηση είναι πάρα πολύ αργά.
Για σχεδόν δύο χρόνια, παρακολουθώ με απελπισία τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να κάνουν ελάχιστα ή τίποτα, ενώ το Ισραήλ καταστρέφει τη Γάζα μέσω βομβαρδισμών, στοχευμένων χτυπημάτων και επιβολής λιμού μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Η ΕΕ διαθέτει πολλές κυρώσεις που αρνείται ακόμα να χρησιμοποιήσει—τόσους μοχλούς που αρνείται να κινήσει. Ως μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο του Ισραήλ, που αντιπροσώπευε το 32% του συνολικού εμπορίου του το 2024, το μπλοκ έχει σημαντική επιρροή. Ωστόσο, σε κάθε συνεδρίαση, οι ηγέτες και οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ απέτυχαν να εξασφαλίσουν την απαιτούμενη πλειοψηφία για την αναστολή της συμφωνίας συνεργασίας ΕΕ-Ισραήλ, παρά την πίεση από την Ισπανία, την Ιρλανδία και τη Σλοβενία, και παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι οι εμπειρογνώμονες για τα ανθρώπινα δικαιώματα της ΕΕ υποδεικνύουν ότι το Ισραήλ παραβιάζει τις υποχρεώσεις της συμφωνίας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ακόμη και μια μέτρια πρόταση για τη μερική αναστολή συμμετοχής του Ισραήλ στο πρόγραμμα έρευνας Horizon Europe της ΕΕ, ύψους 95 δισεκατομμυρίων ευρώ—που ο πρώην αρχηγός της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, περιέγραψε ως «άθλια αστείο» δεδομένης της κλίμακας των φρικαλεοτήτων του Ισραήλ—παραμένει αποκλεισμένη από τη Γερμανία και την Ιταλία. Οι εξαγωγές του Ισραήλ προς την ΕΕ αυξήθηκαν στην πραγματικότητα στις αρχές του 2024. Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ότι το Βερολίνο διακόπτει πλέον τις εξαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη Γάζα, αλλά αυτό έρχεται μετά από σχεδόν δύο χρόνια αδιάκοπης στρατιωτικής στήριξης: η Γερμανία μόνη ενέκρινε άδειες εξαγωγής όπλων αξίας 485 εκατομμυρίων ευρώ στους 19 μήνες μετά τις 7 Οκτωβρίου.
Κατανοώ την ιστορική ενοχή της Ευρώπης, τους εσωτερικούς διχασμούς της και τους βαθιούς οικονομικούς δεσμούς της με το Ισραήλ. Αλλά είναι αδύνατο να αγνοήσουμε μια πιο άβολη αλήθεια: η πολιτική και ηθική παράλυση της Ευρώπης σχετικά με τη Γάζα σχετίζεται στενά με τον θεσμικό ρατσισμό και τη βία που πολλοί Μαύροι, Λατίνοι και Μουσουλμάνοι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν καθημερινά. Είναι σαφές σε μένα ότι οι στάσεις απέναντι στη Γάζα διαμορφώνονται από μια διαχρονική αποικιακή νοοτροπία που είναι ενσωματωμένη στην εξωτερική πολιτική, την εμπορική πολιτική και την πολιτική μετανάστευσης της ΕΕ. Η ίδια απανθρωποποιητική λογική που εφαρμόζεται σε ρατσισμένους Ευρωπαίους και πρόσφυγες από την Αφρική, την Ασία και τη Μέση Ανατολή είναι πλέον εμφανής στην εγκατάλειψη του παλαιστινιακού λαού από την ΕΕ.
Οι εγχώριες και εξωτερικές προκαταλήψεις της Ευρώπης ενισχύουν η μία την άλλη. Αυτή η σύνδεση δεν είναι αφηρημένη—είναι εμφανώς ορατή στη διαφοροποίηση μεταξύ της αντιμετώπισης της Ουκρανίας και της Γάζας. Η παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία καταδικάστηκε δικαίως από την ΕΕ, η οποία επέβαλε σοβαρές και πρωτοφανείς κυρώσεις στη Μόσχα, παρείχε σημαντική βοήθεια στο Κίεβο και επανειλημμένα επέκρινε άλλα κράτη που δεν ακολούθησαν. Οι ζωές των Παλαιστινίων, ωστόσο, αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμες· το βάρος τους ελαχιστοποιείται ενώ τα παιδιά στερείται την παιδική τους ηλικία. Ο πόνος στη Γάζα πλαισιώνεται ως ανθρωπιστική κρίση και όχι ως σκόπιμη πολιτική επιλογή, αποσυμφυρώνεται, αποπολιτικοποιείται και απολυμαίνεται. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ θα πρέπει να ακούσουν όταν ο Παλαιστίνιος-Αμερικανός ακαδημαϊκός Ρασίντ Χαλίντι αποκαλεί αυτή τη σύγκρουση «τον τελευταίο αποικιακό πόλεμο στη σύγχρονη εποχή».
Η ηθική αποτίμηση για την αδράνεια της ΕΕ στη Γάζα δεν μπορεί να είναι μερική ή τμηματική. Πρέπει να περιλαμβάνει μια αναγνώριση του πώς το παρελθόν και το παρόν της Ευρώπης διασταυρώνονται, όχι μόνο στην Παλαιστίνη αλλά και σε πολλές από τις πράξεις της στην παγκόσμια σκηνή. Μια ΕΕ που βλέπει τον εαυτό της ως υπερασπιστή του διεθνούς δικαίου και της παγκόσμιας δικαιοσύνης θα πρέπει να είναι πρόθυμη να κάνει αυτές τις δύσκολες συζητήσεις—στην πραγματικότητα, θα πρέπει να τις ενθαρρύνει. Αλλά σε μεγάλο βαθμό ευρωκεντρικοί κύκλοι πολιτικής της ΕΕ βλέπουν τέτοιες συζητήσεις ως διχαστικές.
Χωρίς σοβαρή αυτοεξέταση και πάρα πολύ καθυστερημένες δράσεις, τα εμφανή διπλά στάνταρντ της ΕΕ θα συνεχίσουν να υπονομεύουν τη δημοκρατία της στο εσωτερικό και την αξιοπιστία της στο εξωτερικό.
Μια ενημέρωση του σχεδίου δράσης κατά του ρατσισμού του 2020 θα μπορούσε να είναι ένα σημείο εκκίνησης. Ένας δρόμος προς τα εμπρός είναι δυνατός, αλλά απαιτεί τα μέτρα για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης διακρίσεων της ΕΕ να βασίζονται σε μια πραγματιστική εξέταση της ιστορίας της Ευρώπης—κάτι που είναι πάρα πολύ αργά. Το σχέδιο δράσης κατά του ρατσισμού της ΕΕ έχει σταματήσει, και η πρόσφατη περιθωριοποίηση της Μιχαέλα Μούα, της πρώτης συντονίστριας κατά του ρατσισμού του μπλοκ, κινδυνεύει να αποδυναμώσει περαιτέρω τη δέσμευσή της για την ισότητα στα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, η πίεση αυξάνεται—τόσο από το κοινό όσο και από μέσα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων ανώτερων αξιωματούχων. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που συχνά επικρίνεται για την ισχυρή της φιλο-ισραηλινή στάση, έχει μιλήσει κατά των σχεδίων του Ισραήλ να καταλάβει την πόλη της Γάζας. Αλλά αυτό απέχει πολύ από το να είναι επαρκές. Οι επικριτές έχουν δίκιο να καταδικάζουν τα διπλά στάνταρντ της ΕΕ, την αδιαφορία της για το διεθνές δίκαιο και τη ζημία που προκαλεί στην αξιοπιστία της. Η προβλεπόμενη πλήρης κατοχή της Γάζας από το Ισραήλ πρέπει να σταματήσει, η βοήθεια πρέπει να παρασχεθεί αμέσως και μια εκεχειρία πρέπει να τεθεί επειγόντως σε ισχύ.
Μια ουσιαστική αξιολόγηση της αποτυχίας της ΕΕ να δράσει για τη Γάζα δεν μπορεί να αγνοήσει τον θεσμικό ρατσισμό και τις διαχρονικές αποικιακές στάσεις που συνεχίζουν να διαμορφώνουν την ευρωπαϊκή πολιτική. Η κατάσταση στη Γάζα έχει καταρρίψει κάθε ψευδαίσθηση. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων της ΕΕ πρέπει επιτέλους να αντιμετωπίσουν αυτές τις δύσκολες αλήθειες και να λάβουν συγκεκριμένα βήματα για να τις ξεριζώσουν.
Η Σάντα Ισλάμ είναι σχολιαστής θεμάτων της ΕΕ με βάση τις Βρυξέλλες. Ηγείται του New Horizons Project, μιας εταιρείας στρατηγικής και συμβουλευτικής.
Έχετε γνώμη για τα θέματα που συζητούνται σε αυτό το άρθρο; Αν θα θέλατε να υποβάλετε μια επιστολή έως 300 λέξεων για πιθανή δημοσίευση στην επιστολογραφία μας, κάντε κλικ εδώ.
Συχνές Ερωτήσεις
Φυσικά! Ακολουθεί μια λίστα με Συχνές Ερωτήσεις σχετικά με το άρθρο γνώμης «Η αδράνεια της ΕΕ για τη Γάζα έχει ένα όνομα: ρατσισμός» της Σάντα Ισλάμ, σχεδιασμένη να είναι σαφής και συνομιλητική.
Συχνές Ερωτήσεις: Η αδράνεια της ΕΕ για τη Γάζα - Κατηγορίες για ρατσισμό
Ερωτήσεις Επίπεδου Αρχάριου
1 Για τι πράγμα μιλάει αυτό το άρθρο;
Είναι ένα άρθρο γνώμης που υποστηρίζει ότι η διστακτική και ασυνεπής αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα δεν είναι απλώς κακή πολιτική, αλλά οδηγείται θεμελιωδώς από τον ρατσισμό.
2 Ποια είναι η Σάντα Ισλάμ;
Η Σάντα Ισλάμ είναι μια γνωστή σχολιαστής και εμπειρογνώμονας στα θέματα της ΕΕ, με ιδιαίτερη εστίαση στις σχέσεις της Ένωσης με τον ευρύτερο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της Ασίας, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
3 Σε τι αναφέρεται ο όρος «αδράνεια»;
Αναφέρεται στην αποτυχία της ΕΕ να λάβει ισχυρή, ενοποιημένη και αποφασιστική δράση—όπως να απαιτήσει εκεχειρία, να επιβάλλει συνέπειες ή να χρησιμοποιήσει πλήρως τη διπλωματική της ισχύ—για να σταματήσει τη βία και να ανακουφίσει το ανθρωπιστικό βάρος στη Γάζα.
4 Ποια είναι τα κύρια στοιχεία για τον ισχυρισμό του ρατσισμού;
Η συγγραφέας επισημαίνει ένα διπλό στάνταρντ: η ΕΕ ήταν γρήγορη και ενωμένη στην αντίδρασή της στον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά έχει βαθιά διαιρεθεί, αργή και πολύ λιγότερο δυναμική στην ανταπόκρισή της στην κρίση στη Γάζα, που αφορά παλαιστινιακές ζωές.
Προχωρημένες & Λεπτομερείς Ερωτήσεις
5 Πώς ορίζει η συγγραφέας τον ρατσισμό που παίζει ρόλο εδώ;
Υποδηλώνει ότι δεν είναι απαραίτητα φανερό μίσος, αλλά μια πιο ύπουλη ιεραρχία του ανθρώπινου πόνου. Υπονοεί ότι οι ευρωπαϊκές ζωές εκτιμώνται περισσότερο και δικαιούνται μια πιο επείγουσα και συμπονετική αντίδραση από ό,τι οι αραβικές και μουσουλμανικές ζωές.
6 Η πολυπλοκότητα της ΕΕ και η ανάγκη για ομοφωνία δεν εξηγούν την αδράνεια;
Παρόλο που η απαίτηση της ΕΕ και των 27 κρατών μελών να συμφωνήσουν για την εξωτερική πολιτική είναι ένα μεγάλο εμπόδιο, η συγγραφέας υποστηρίζει ότι αυτό χρησιμοποιείται ως δικαιολογία. Ισχυρίζεται ότι αν υπήρχε πραγματική πολιτική βούληση να δράσει με βάση την ίδια ευσπλαχνία για την ανθρώπινη ζωή, οι ηγ
