Από τον θάλαμο του με θέα στις φεριμπότ που είναι αγκυροβολημένες στον Πειραιά, ο Τάσος Παπαδόπουλος κόβει εισιτήρια για τους επιβάτες που ταξιδεύουν στα νησιά του Σαρωνικού. Είναι 5 μ.μ. μιας καυτής καλοκαιρινής μέρας, και μέσα από την ομίχλη που διαχέει ο ήλιος, παρακολουθεί αυτοκίνητα και φορτηγά να σχηματίζουν ουρά για να ανέβουν στη χαλύβδινη ράμπα και να μπουν στην αμπάρι του πλοίου με προορισμό την Αίγινα. Πέρυσι, οι ουρές ήταν πολύ μεγαλύτερες. «Δεν ταξιδεύει ο κόσμος, όπως φαίνεται», λέει με έναν ύφενο. «Το Σαββατοκύριακο η κίνηση είναι πιο έντονη, αλλά οι πωλήσεις εισιτηρίων έχουν μειωθεί κατά περίπου 50%».
Τα νησιά του Αργοσαρωνικού, που λάμπουν ορατά από τους λόφους στους πρόποδες της Ακρόπολης, είναι δημοφιλή ακριβώς επειδή βρίσκονται τόσο κοντά στην Αθήνα. Το 2024, η Αίγινα προσέλκυσε πάνω από 2 εκατομμύρια επισκέπτες, πολλοί από τους οποίους ήταν Έλληνες προσεκτικοί με το budget που προσελκύονταν από τα προσιτά ναύλα των φεριμπότ.
«Πέρυσι τον Αύγουστο, όξω οι ξαπλώστρες είχαν απασχοληθεί μέχρι τις 10 π.μ.», λέει ο Κωνσταντίνος Τσάντας, που διευθύνει μια επιχείρηση θαλάσσιων σπορ σε μια ακτή πλαισιωμένη από την οδοντωτή σιλουέτα της Πελοποννήσου στο βάθος. «Φέτος, είναι άδειες. Ξέρω χειριστές θαλάσσιων σπορ σε όλη τη χώρα, και όλοι λένε το ίδιο: τα πράγματα πάνε χάλια. Και να σκεφτεί κανείς, η Αίγινα είναι σχετικά φθηνή».
Το 2025 θα μείνει στη μνήμη ως η χρονιά που οι Έλληνες παραιτήθηκαν από το ετήσιο ταξίδι τους στη θάλασσα. Οι ανέμελες χαρές του καλοκαιριού, που γιορτάζονται από τραγουδιστές, τραγουδοποιούς, ποιητές και κινηματογραφιστές, για πολλούς έχουν επισκιαστεί από τον αγώνα να τα βγάλουν πέρα.
«Οι μελέτες μας δείχνουν ότι ένας στους δύο Έλληνες δεν θα πάει διακοπές φέτος», λέει ο Τάκης Καλοφωνός, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του ΕΕΚΕ, της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών στην Ελλάδα. «Δέκα χρόνια πριν, ο κόσμος έπαιρνε 20 ή ακόμα και 30 μέρες άδεια. Αυτό το καλοκαίρι, είναι λιγότερο από μια εβδομάδα. Οι Κυκλάδες και τα πιο μακρινά νησιά είναι ένα μακρινό όνειρο για πολλούς Έλληνες. Ποιος μπορεί να πληρώσει 450 ευρώ για εισιτήρια πλοίου — το κόστος για μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων με αυτοκίνητο — όταν ο μέσος μισθός είναι 1.342 ευρώ το μήνα;»
Η παραδοσιακή Αυγουστιάτικη αναχώρηση, που συχνά επικεντρώνεται γύρω από τη θρησκευτική γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου, για πολλούς έχει περιοριστεί σε λίγες μέρες που περνούν με την οικογένεια ή τους φίλους τους σε χωριά της ηπειρωτικής χώρας.
«Θα ήθελα να περάσω χρόνο στην Αμοργό, αλλά το να πάω σε ένα τόσο μακρινό νησί είναι απλά εκτός προσπέλασης», λέει η Ειρήνη Μπαλάλε, 28 ετών, που παλεύει να τα βγάλει πέρα με έναν μισθό 850 ευρώ το μήνα από τον τομέα του λιανικού εμπορίου. «Δεν μπορώ να αντέξω 200 ευρώ τη νύχτα για ένα δωμάτιο. Όλοι οι φίλοι μου βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, και όλοι έχουμε μεταπτυχιακά δίπλωματα. Απλά παίρνουμε μερικές μέρες άδεια εδώ κι εκεί αυτό το καλοκαίρι».
Το Ευρωπαϊκό Στατιστικό Γραφείο, Eurostat, επιβεβαίωσε πρόσφατα τα ευρήματα του ΕΕΚΕ, αναφέροντας ότι το 46% των Ελλήνων — 19% περισσότερο από τον υπόλοιπο ΕΕ — δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά μια εβδομάδα διακοπών πέρυσι.
Στην Αθήνα, ο Αύγουστος έφερε σκηνές που κάποτε ήταν αδιανόητες: το σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών είναι γεμάτο· η κίνηση στο κέντρο της πόλης παραμένει έντονη· οι θέσεις στους υπαίθριους κινηματογράφους πουλιούνται out· και τα μπαρ και τα εστιατόρια fast-food είναι γεμάτα με νέους Έλληνες που δεν μπόρεσαν να φύγουν.
«Μιλούν για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας μας, αλλά κανένας από αυτούς τους θετικούς δείκτες δεν επηρεάζει ανθρώπους σαν εμένα», λέει η Μπαλάλε. «Και δεν νομίζω ότι αυτή η κυβέρνηση νοιάζεται πολύ».
**Ειδοποίηση Απορρήτου:** Τα ενημερωτικά μας δελτία μπορεί να περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με φιλανθρωπίες, διαφημίσεις στο διαδίκτυο και περιεχόμενο που χρηματοδοτείται από εξωτερικούς οργανισμούς. Για περισσότερες λεπτομέρειες, παρακαλούμε ανατρέξτε στην Πολιτική Απορρήτου μας. Χρησιμοποιούμε την Google reCaptcha για την ασφάλεια του ιστότοπου και ισχύουν η Πολιτική Απορρήτου και οι Όροι Παροχής Υπηρεσιών της Google.
**Μετά την Προώθηση του Ενημερωτικού Δελτίου**
Παραδόξως, η ίδια η απήχηση της Ελλάδας ως ιδανικού προορισμού διακοπών καθιστά ολοένα και πιο απρόσιτο για τους Έλληνες να διακοπάρουν εκεί. Πέρυσι, η χώρα υποδέχτηκε 36 εκατομμύρια τουρίστες — σχεδόν τετραπλάσιο του πληθυσμού της — εδραιώνοντας τη θέση της ως ένας από τους 10 κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Ο τουριστικός κλάδος απέφερε εκτιμώμενα έσοδα 21,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024, βοηθώντας την Αθήνα να μειώσει το τεράστιο δημόσιο χρέος της από 180% του ΑΕΠ κατά τη χειρότερη περίοδο της κρίσης χρέους στο 153,6%.
Ωστόσο, ενώ ο τουρισμός κινητοποιεί την ελληνική οικονομία και υποστηρίζει τουλάχιστον μία από τις πέντε θέσεις εργασίας, αυτή η επιτυχία ήρθε με ακριβούς τιμές. Οι μισθοί, από την άλλη πλευρά, έχουν σταagnated, υστερώντας σε σχέση με τους ρυθμούς πληθωρισμού που έχουν αυξηθεί πολύ ταχύτερα από ό,τι σε άλλες χώρες της ΕΕ. Αυτό οδήγησε σε μια απότομη αύξηση του κόστους διαβίωσης. Πολλοί Έλληνες που καταφέρνουν να αποταμιεύσουν λένε ότι πλέον είναι φθηνότερο να πάνε διακοπές στο εξωτερικό παρά στην πατρίδα.
Μια δημοσκόπηση της Alco τον Ιούνιο ανέγνωσε τους εκτοξευόμενους δαπάνες για διαμονή, εισιτήρια φεριμπότ και γεύματα σε εστιατόρια ως τα κύρια εμπόδια για ταξίδια.
**Προβολή εικόνας σε πλήρη οθόνη**
Ο Άρης Απικιάν έξω από το κατάστημα όπου εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας. Φωτογραφία: Helena Smith/The Guardian
«Οι Έλληνες αποκλείονται οικονομικά από αυτό που ήταν κάποτε μια πολιτιστική και θρησκευτική παράδοση — τις Αυγουστιάτικες διακοπές», λέει ο καθηγητής Χρήστος Πιτελής, ειδικός στη βιομηχανική οικονομία και τον τουριστικό τομέα στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. «Με συρρικνωμένα διαθέσιμα εισοδήματα, είναι μια εμπειρία που πολλοί απλά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά».
Η μεσαία τάξη, που χτυπήθηκε πιο σκληρά από τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν κατά τη διάσωση της Ελλάδας πριν από μια δεκαετία, μπορεί να δει κάποια ανακούφιση. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει υποσχεθεί μέτρα στήριξης, και η κεντροδεξιά κυβέρνησή του στοχεύει να μειώσει τους φόρους και να αυξήσει τον μέσο μηνιαίο μισθό στα 1.500 ευρώ μέχρι το 2027.
Ωστόσο, οι Έλληνες γνωρίζουν acutely ότι ενώ οι ξένοι επισκέπτες απολαμβάνουν τη φυσική ομορφιά και τα αξιοθέατα της χώρας, αυτές οι απολαύσεις έχουν γίνει μακρινές αναμνήσεις για πολλούς ντόπιους.
«Είμαστε η Ταϊλάνδη της Ευρώπης — παρέχουμε υπηρεσίες για να απολαμβάνουν άλλοι», λέει ο Άρης Απικιάν, παρακολουθώντας τους τουρίστες να περνούν από το κατάστημα χαλιών όπου εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας. «Ενώ οι ξένοι ζουν τα όνειρά τους εδώ, εμείς αντιμετωπίζουμε τις σκληρές πραγματικότητες του τι πάει στραβά. Ποιος θέλει να πάει διακοπές όταν σου προειδοποιούν για τους αυξανόμενους λογαριασμούς ενέργειας και άλλα έξοδα; Μας ξημέρωνει ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε οι πραγματικοί ηττημένοι, τώρα που δεν μπορούμε ούτε μια εβδομάδα άδεια να αντέξουμε οικονομικά».
Συχνές Ερωτήσεις
Φυσικά! Ορίστε μια λίστα με Συχνές Ερωτήσεις σχετικά με το θέμα, σχεδιασμένες να είναι σαφείς, συνοπτικές και χρήσιμες.
**Γενικές - Ερωτήσεις για αρχάριους**
1. **Γιατί η Ελλάδα ονομάζεται η Ταϊλάνδη της Ευρώπης;**
Αυτή η ονομασία υπογραμμίζει πώς η Ελλάδα έχει γίνει ένα εξαιρετικά δημοφιλής και προσιτός προορισμός διακοπών για ξένους, γνωστή για τα όμορφα νησιά της, τη ζωντανή νυχτερινή ζωή και την φιλόξενη ατμόσφαιρά της, παρόμοια με το πώς αντιλαμβάνεται κανείς την Ταϊλάνδη στην Ασία.
2. **Ποιο είναι το κύριο πρόβλημα με αυτήν τουριστική έκρηξη;**
Ενώ ο τουρισμός φέρνει χρήματα, έχει επίσης προκαλέσει το κόστος διαβίωσης να εκτοξευτεί σε δημοφιλή περιοχές. Αυτό καθιστά πολύ δύσκολο για τους ντόπιους Έλληνες, που συχνά κερδίζουν τοπικούς μισθούς, να μπορούν να ζήσουν στις δικές τους πόλεις.
3. **Ποιες περιοχές στην Ελλάδα επηρεάζονται περισσότερο από αυτό;**
Τα πιο διάσημα νησιά όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη και η Κρήτη, καθώς και trendy γειτονιές στην Αθήνα, βιώνουν τις πιο ακραίες επιπτώσεις της αύξησης του κόστους και του υπερπληθυσμού.
4. **Είναι ακόμα καλή ιδέα να πάω διακοπές στην Ελλάδα;**
Ναι, απολύτως! Ο τουρισμός είναι ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία. Το κλειδί είναι να είσαι ένας συμπονετικός ταξιδιώτης: σκέψου να επισκεφτείς κατά τις ενδιάμεσες εποχές (shoulder seasons), να εξερευνήσεις λιγότερο γεμάτα νησιά και να υποστηρίξεις τοπικές οικογενειακές επιχειρήσεις.
**Βαθύτερες - Προχωρημένες Ερωτήσεις**
5. **Πώς ακριβώς ωθούνται έξω οι ντόπιοι;**
Πολλοί ιδιοκτήτες προτιμούν πλέον να νοικιάζουν ακίνητα σε τουρίστες μέσω πλατφορμών όπως το Airbnb για πολύ υψηλότερες τιμές από ό,τι θα μπορούσαν να πάρουν από έναν ντόπιο ενοικιαστή μακροπρόθεσμα. Αυτό δημιουργήσει έλλειψη στέγασης και αναγκάζει τους ντόπιους να μετακομίσουν σε φθηνότερες, συχνά λιγότερο βολικές περιοχές.
